เกร็ดน่ารู้วันสตรีสากล

วีรสตรีผู้ยิ่งใหญ่: เบื้องหลังชื่อถนนในนครโฮจิมินห์

วันนี้ สถานกงสุลใหญ่ ณ นครโฮจิมินห์ขอนำเสนอบทความ วีรสตรีผู้ยิ่งใหญ่: เบื้องหลังชื่อถนนในนคร               โฮจิมินห์” เนื่องในโอกาสวันสตรีสากล 8 มีนาคม ของทุกปี

ชื่อถนนต่างๆ ในนครโฮจิมินห์นั้น เต็มไปด้วยเบื้องหลังของเรื่องราวและบุคคลต่างๆ ที่ถูกจารึกไว้ในทุกๆ ช่วงของประวัติศาสตร์ของประเทศ ตั้งแต่ยุคสมัยที่ถูกปกครองโดยจีน จนถึงยุคการล่าอาณานิคมของฝรั่งเศส ซึ่งสตรีหลายคน มีชื่อเสียงและมีตำนานในท่ามกลางประวัติศาสตร์ในแต่ละช่วงที่แตกต่างกัน เราจะพาทุกท่าน ไปรู้จักเหล่าวีรสตรีในบทบาทของนักกวี นักต่อสู้ นักปฏิวัติ และเหล่าแม่ค้าขายของริมถนน ผ่านชื่อถนนต่างๆ ในนครโฮจิมินห์

สตรีผู้ถูกจารึกชื่อ

ถนนหลายสายในนครโฮจิมินห์ล้วนมีความเชื่อมโยงกับเหล่าสตรีในหน้าประวัติศาสตร์ อาทิ ถนน Hai Ba Trung ถนน Huyen Tran Cong Chua ถนน Ba Huyen Thanh Quan ถนน Ho Xuan Huong ถนน Doan Thi Diem ถนน Vo Thi Sau ถนน Mac Thi Buoi ถนน Bui Thi Xuan ถนน Nguyen Thi Minh Khai ถนน Co Giang ถนน Co Bac ถนน Nguyen Thi Nghia ถนน Nguyen Thi Dieu และถนน Nguyen Thi Nho ซึ่งถนนสายต่างๆ ล้วนแต่เป็นถนนสายสำคัญลำดับต้นๆ ของนคร

เริ่มกันที่ถนน Hai Ba Trung ซึ่งเป็นหนึ่งในถนนเส้นหลัก พาดยาวจากเขต 1 ถึงเขต 3 เป็นตัวแทนของสองสาวพี่น้องตระกูล Trung ได้แก่นาง Trung Trac และนาง Trung Nhi วีรสตรีที่มีชื่อเสียงในนามของผู้ยืนหยัดต่อสู้กับการเข้ายึดครองของชาวต่างชาติ นอกจากนี้ เธอทั้งสองคนยังเป็นผู้นำในการต่อต้านผู้บุกรุกชาวจีนในปี พ.ศ. 583 และได้กลายเป็นผู้ปกครองประเทศเป็นระยะเวลา 3 ปี

สองสาวพี่น้องเกิดในครอบครัวทหาร บิดาคือนาย Me Linh เจ้าเมืองในชนบทของกรุงฮานอย พวกเธอเรียนศิลปะการต่อสู้และวิธีการทำสงครามตั้งแต่ยังเล็ก หลังจากขับไล่ชาวจีนกลุ่มเล็กออกจากหมู่บ้านได้สำเร็จในช่วงก่อนปี พ.ศ. 583 พวกเธอได้รวบรวมกองทัพขนาดใหญ่ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นสตรี และได้เข้ายึดครองค่ายทหารของจีนกว่า 65 แห่งภายในไม่กี่เดือนต่อมา นอกจากนี้ยังได้ปลดปล่อยอาณาจักร Nanyue ที่เป็นอาณาจักรอันเก่าแก่ทางตอนเหนือของเวียดนามให้เป็นอิสระ ส่งผลให้พวกเธอได้กลายเป็นราชินีแห่งอาณาจักร Nanyue นานกว่า 3 ปี

อย่างไรก็ดี ระยะเวลาการปกครองของทั้งสองสาวพี่น้องเป็นเพียงช่วงสั้นๆ เนื่องจากพ่ายแพ้ให้กับเหล่ากองทัพขนาดใหญ่ของนายพล Ma Yuan ในช่วงก่อนปี พ.ศ. 586 ทั้งนี้ การจากไปของสองสาวพี่น้องตระกูล Trung ได้ทิ้งคำสอนให้ชาวเวียดนามรุ่นหลังจดจำไว้ว่า “เมื่อศัตรูอยู่ตรงหน้า แม้เป็นสตรีก็จักต้องออกไปสู้รบ”

แนวคิดสตรีนิยม

Ho Xuan Huong ในเขต 3 คือชื่อถนนที่ตั้งมาจากผู้หญิงที่มีความน่าสนใจมากที่สุด เธอเป็นหนึ่งในนักกวีที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในเวียดนาม เพราะบทประพันธ์ของเธอได้รับการขนานนามว่าเป็นหนึ่งในแนวคิดสตรีนิยมที่สำคัญของเวียดนาม

ชื่อของนาง Ho Xuan Huong มีความหมายว่า เนื้อแท้แห่งฤดูใบไม้ผลิ เกิดเมื่อปลายราชวงศ์ Le (พ.ศ. 1961 – พ.ศ. 2331) และได้เขียนบทกวีโดยตัวเขียน Chu Nom ซึ่งเป็นการปรับตัวอักษรจีนให้เป็นภาษาพูดของเวียดนาม โดยนักกวีที่มีชื่อเสียงอย่างนาย Xuan Dieu ยังยกย่องว่าเธอคือ ราชินีของบทกวี Nom

เป็นที่เชื่อกันว่า นาง Huong ผ่านการแต่งงานมาแล้วสองครั้งตามบทประพันธ์ต่างๆ ทีสื่อถึงความแตกต่างของสามีทั้งสองคน โดยครั้งหนึ่ง เธอเคยเป็นอนุภริยาของเจ้าหน้าที่ท้องถิ่น ซึ่งเธอไม่มีความสุขชีวิตการแต่งงานของเธอเลย

ในยุคสมัยขงจื้อที่ผู้ชายเป็นใหญ่ เธอคือผู้ก่อกบฏและผู้เป็นกระบอกเสียงในการเรียกร้องสิทธิให้แก่สตรี เธอรู้สึกเศร้าใจกับความทุกข์ทรมานจากการเป็นอนุภริยา จึงทำให้เธอกล้าที่จะพูดถึงความปรารถนาของผู้หญิงในแง่มุมต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นด้านศาสนา ความเท่าเทียม ความยุติธรรมในสังคม รวมไปถึงเสรีภาพทางเพศ

เธอกลายเป็นนักกวีผู้โด่งดังด้วยบทกวีที่แฝงไปด้วยการต่อต้านและการพูดถึงความรักทางเพศที่น่าตื่นตาตื่นใจ แท้จริงแล้วเธอเป็นคนมีอารมณ์ขัน ซึ่งเธอมักจะใช้อารมณ์ขันของเธอในเวลาแสดงความคิดเห็นในเรื่องสังคม การเมือง และเรื่องเพศอย่างเปิดเผย ซึ่งบทกวีของเธอเกือบทั้งหมดล้วนแต่มีคำพูดสองแง่สองง่ามซ่อนอยู่

หนึ่งในบทกวีชื่อดังของเธอมีชื่อว่า “บทกวีขนุน” โดยกล่าวเกี่ยวกับขนุนซึ่งเป็นผลไม้ที่นิยมในพื้นที่ภาคใต้   ตามเคล็ดลับของการเข้าครัวแบบดั้งเดิม จะต้องเจาะขนุนที่ไม่สุกตามแกนของมันด้วยไม้และเก็บไว้ในพื้นที่ปิดอย่างมิดชิดเพื่อเร่งให้สุก แต่อีกนัยหนึ่ง คงจะเข้าใจในสิ่งที่เธอต้องการสื่อได้เป็นอย่างดี

ถนนแห่งการปฏิวัติ

สี่แยกถนน Nguyen Thai Hoc – ถนน Co Giang ซึ่งตั้งอยู่ใต้สะพาน Ong Lanh ในเขต 1 ของนครโฮจิมินห์นั้น ไม่ค่อยมีคนทราบว่าถนนที่ตัดกันเหล่านี้ ถูกตั้งชื่อตามโศกนาฏกรรมความรักของคู่รักคู่หนึ่ง ในปี พ.ศ. 2472 นาง Giang หรือ นาง Nguyen Thi Giang ได้พบรักกับนาย Nguyen Thai Hoc ผู้นำการปฏิวัติต่อต้านฝรั่งเศสที่มีชื่อเสียงมากที่สุดคนหนึ่งของเวียดนาม

อย่างไรก็ดี ในปี พ.ศ. 2473 นาย Nguyen Thai Hoc ถูกจับกุมและถูกประหารชีวิตทันที โดยเจ้าหน้าที่อาณานิคมฝรั่งเศส ด้วยเหตุจากการก่อกบฏ หลังจากได้ทราบการตายของคนรัก นาง Giang ได้ตัดสินใจเขียนจดหมายถึงวิญญาณของคนรัก และปลิดชีพตัวเองด้วยการยิงตัวตาย

ต่อมาในปี พ.ศ. 2498 ทางการไซง่อน (ชื่อเดิมของนครโฮจิมินห์) ได้เปลี่ยนชื่อถนน Douaumont ที่ตั้งตามเจ้าหน้าที่ฝรั่งเศสเป็นถนน Co Giang เพื่อเป็นการแสดงความเคารพถึงนาง Giang นอกจากนี้ ถนน Co Bac (Miss Bac) ซึ่งเป็นถนนที่คู่กับถนน Co Giang มาจากชื่อน้องสาวของนาง Giang ผู้ที่เข้าร่วมการก่อกบฏดังกล่าวด้วย ซึ่งทำให้เธอถูกจำคุก 5 ปี

เหล่าแม่ค้าขายของริมถนน

ถนนในนครโฮจิมินห์ไม่ได้มีชื่อของบุคคลที่มีชื่อเสียงในหน้าประวัติศาสตร์เท่านั้น ชื่อของเหล่าพ่อค้าแม่ค้า          ผู้ดำเนินธุรกิจขนาดเล็กบนริมถนนก็ถูกนำไปตั้งชื่อถนนต่างๆ เช่นกัน ยกตัวอย่างเช่น ถนน Ba Hat เขต 10 ถนน Ba Ky และ ถนน Ba Lai เขต 6 และ ถนน Ba Hom เขต Binh Tan โดยไม่มีใครทราบว่าผู้หญิงเหล่านี้มาจากไหนและเสียชีวิตเมื่อไหร่ แต่ชื่อของพวกเขาก็อยู่บนถนนต่างๆ เป็นระยะเวลากว่าร้อยปีแล้ว

นาย Nguyen Dinh Tu นักประวัติศาสตร์ผู้เชี่ยวชาญเรื่องชื่อถนนในนครโฮจิมินห์ กล่าวว่า นาง Ba Lai (Mrs. Lai) คือ คนขายของในไซน่าทาวน์ ตั้งแต่ฝรั่งเศสจัดตั้ง Cho Lon หรือไซน่าทาวน์ขึ้นมา ถนนที่ตัดผ่านแผงลอยของเธอได้รับการตั้งชื่อตามชื่อของเธอ และเมื่อนาง Ba Lai ย้ายไปขายของที่เขต 6 ชื่อของเธอก็ถูกนำไปใช้สำหรับถนนสายอื่นในเขต 6 เช่นกัน

ชื่อถนนต่างๆ ในนครโฮจิมินห์ แสดงให้เห็นถึงความสำนึกรักในบ้านเกิด ความตระหนักถึงบทบาทของสตรี ในหน้าประวัติศาสตร์ ความใจกว้างของชาวเวียดนาม รวมถึงความหลากหลายทางวัฒนธรรมของนครที่เต็มไปด้วยวีรสตรี

*******************************************

สถานกงสุลใหญ่ ณ นครโฮจิมินห์